یکی از شایع ترین اثرات بارز آلودگی ویروس، گسترش الگویی از نواحی سبز تیره و روشن  و ایجاد حالت موزاییک به برگ های آلوده می باشد. ماهیت دقیق از الگوی متفاوت به طور گسترده ای در ترکیب ویروس – میزبان متفاوت می باشد. در دو لپه ای ها نواحی ای که موازییک ایجاد می کنند به طور معمول نامنظم و پیرامونی می باشند. آنجا ممکن است به عنوان مثال تنها دو سایه از رنگ ها شامل رنگ سبز تیره و کم رنگ و یا زرد متمایل به سبز دیده شود. اغلب در TMV تنباکو هم به همین ترتیب می باشد  و یا ممکن است تغییرات زیادی در سایه ها از سبز به زرد مشابه با TYMV در کلم چینی باشد. اتصالات بین مناطق از  رنگ های متفاوت ممکن است واضح باشد و بیماری های مشابه کاملاً نزدیک به موزاییک ایجاد شده توسط نقص ژنتیکی به ارث رسیده در کلروپلاست ها باشد. AbMV مثال خوبی از همین نوع می باشد.

رویکرد TYMV درکلم چینی ممکن است به گوناگونی حاد ژنتیکی از الگوی موزاییک ارائه شود. مرزها بین نواحی تیره تر و روشن تر ممکن است به صورت پراکنده باشد. اگر نواحی روشن تر تنها کمی متفاوت از نواحی سبز تیره باشند، ماتل ها ممکن است به سختی به عنوان برخی استرین های خفیف تر PVX در سیب زمینی مشاهده شوند. در بیماری موزاییک گیاهان علفی آلوده معمولاً یک توالی نسبتاً خوب تعریف شده در توسعه علائم سیستمیک وجود دارد. ویروس حرکت کرده و از برگ تلقیح شده به ساقه های در حال رشد رفته و تا حدی در برگ های دیگر گسترش می یابد. در این برگ ها، اولین علائم مربوط به زرد شدن یا روشن شدن رگبرگ ها است. اظهار شده است که این علائم یک خطای بصری است. اگرچه Vein –banding کلروتیک علائمی حقیقی بوده و ممکن است خیلی ضعیف باشد و یا ممکن است به الگوی رگبرگ ها به طور قابل ملاحظه حالتی برجستگی را القا کند. Vein- banding ممکن است به عنوان یکی از ویژگی های عمده ی این بیماری به حساب بیاید.

در برگ هایی که مرحله تقسیم سلولی را پشت سر گذاشته اند، هنگامی که آنها آلوده می شوند، موزاییک در آن ها گسترش نمی یابد (در حدود cm 4-6 برای برگ هایی مانند تنباکو و کلم چینی). برگ ها به طور یکنواخت نسبت به حالت نرمال کم رنگ تر می شوند. در پیرترین برگ ها برای نشان دادن موزاییک تعداد زیادی جزیره کوچک با بافت سبز تیره نسبت به رنگ زمینه کم رنگ تر ظاهر می شود. نواحی موزاییک محدود به نواحی جوان تر از لبه برگ می باشد که آن مربوط به ناحیه مرکزی و انتهایی می باشد.گرچه ممکن است تنوع قابل توجهی در گیاهان مختلف قابل مشاهده باشد، به طور میانگین برگ های جوان تر آلوده شده به صورت سیستمیک، موزاییک را به صورت مناطق کوچکتر و بزرگتر نشان می دهند. الگوی موزاییک در مراحل بسیار ابتدایی در توسعۀ برگی ممکن است بدون تغییر باقی بماند، به جز بزرگ شدن عمومی برای بیشتر زمان زندگی برگ.

در برخی از بیماری های موزاییک به طور عمده نواحی سبز تیره در ارتباط با رگبرگ ها الگوهایی از Vein- banding سبزتیره را ایجاد می کنند. در گیاهان تک لپه ای نتیجۀ معمول آلودگی ویروس تولید رگه و یا نوارهایی است که از بافت بقیه قسمت های برگ روشن تر می باشد. سایه رنگ از سبز روشن تا زرد و نهایتاً سفید و رگه ها کم و بیش زاویه دار و نوارهای موازی با طول برگ می باشند.

توسعه بیماری نواری در تک لپه ای ها به طور کلی مشابه الگوی بیماری موازییک در دو لپه ای می باشد. یک و یا تعداد کمی از برگ های بالایی نسبت به برگی که روی آن ویروس تلقیح شده است و در زمان تلقیح کاملاً گسترش یافته اند هیچ اثری از الگوی راه راه را نشان نمی دهند. در اولین برگ برای نشان دادن نوارها، الگویی نسبتاً باریک است که تنها ممکن است در بخش قاعده (جوان) از لبۀ برگ رخ دهد. در برگ های جوان تر نوارها بزرگتر و در سطح برگ دیده می شوند. الگوی نواری در مراحل اولیه مشخص می شوند و در طول زندگی برگ بدون تغییر باقی می مانند. نواحی زرد شده ممکن است در اثر افزایش سن برگ نکروزه شود. گوناگونی و یا شکست در رنگ گلبرگ ها معمولاً با علائم موزاییک و نواری همراه است. شکست معمولاً شامل رگه رگه شدن، و یا بخش هایی از بافت با رنگی متفاوت نسبت به حالت نرمال می باشد.

شکست در رنگ گلبرگ ها مربوط به از بین رفتن رنگدانۀ آنتوسیانین می باشد که هر رنگ زمینه ای را با توجه به رنگدانۀ پلاستید نشان می دهد. در تعداد کمی از نمونه ها، به عنوان مثال در لاله، آلودگی با ویروس color- adding منتهی به افزایش  رنگ دانه ها در برخی قسمت های گلبرگ می گردد. راهنماهای نکتاری اغلب از دید انسان ها پنهان می ماند (اما برای زنبورها قابل مشاهده است) چرا که آنها شامل رنگدانه هایی می باشند که قویاً و تنها نواحی دارای اشعه ماوراءبنفش را جذب می کنند (Thompson وهمکاران 1972).

تاثیر آلودگی به این ویروس در راهنماهای نکتار و همچنین در رفتار زنبور عسل ها به نظر می رسد که هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته است. گل های آلوده اغلب کوچکتر از اندازۀ طبیعی شان هستند و ممکن است نابالغ رها گردند. شکست رنگ گل گاهی اوقات ممکن است با گوناگونی ژنتیکی به اشتباه گرفته شود، اما معمولاً از ویژگی های خوب تشخیصی برای تشخیص آلودگی به ویروس ایجاد علائم موزاییک می باشد. در تعداد کمی از گیاهان گوناگونی ناشی از ویروس از لحاظ ارزش تجاری از اهمیت برخوردار است. بنابراین، همان طور که در گذشته  شرح داده شده آلودگی به ویروس در لاله به عنوان گونه ای متمایز با ارزش است. با توسعه الگوهای موزاییک در برگ ها شکست رنگ در گلبرگ ها در زمان آلودگی ممکن است تنها زمانی صورت گیرد که گل ها از یک اندازۀ خاص کوچکتر باشند. بنابراین تلقیح ویروس در لاله با TBVدر کمتر از 11 روز قبل از گل دهی هیچ علایمی از شکست رنگ درگلبرگ ها مشاهده نخواهد شد، حتی اگر ویروس در گلبرگ ها حضور داشته باشد. (یاماگوچی و هیراری 1967).

آلودگی ویروس ممکن است باعث کاهش گرده، کاهش تولید دانه، اندازه دانه و جوانه زنی گردد (همتی و مک لنین 1977). میوه های تشکیل شده روی گیاهانی که بیماری موازییک دارند، در برگ هایشان ممکن است به صورت رگه رگه باشند، به عنوان مثال در کدوهای آلوده به CMV. در بیماری های دیگر کوتوگلی شدید، کج شدگی و بد شکلی در میوه دیده می شود. پوشش دانۀ بذر بیمار ممکن است ماتل باشد.

منبع:

گیاهپزشکی ۱۱۰